Kleine herkauwers

Parasitaire infecties

Wormen

Wanneer men aan worminfecties denkt, denkt men al snel aan diarree. Dit is inderdaad één van de meest voorkomende symptomen bij bepaalde wormsoorten. Er zijn echter ook wormsoorten die geen diarree geven als belangrijkste uitingsvorm. Daarnaast heeft niet ieder dier met diarree een worminfectie onder de leden. Bepaalde virussen, bacteriën en protozoën kunnen ook diarree veroorzaken. Dit zijn allemaal infectieuze oorzaken van diarree; sluit uw ogen echter niet voor diarree welke gerelateerd is aan de voeding! Kortom diarree kent meerdere mogelijke oorzaken. Juiste diagnostiek is daarom onmisbaar alvorens er een therapie wordt ingezet.

Andere gevolgen van een worminfectie kunnen vermageren en groeivertraging zijn. Door de worminfectie wordt een dier ook zwakker en zullen andere ziektekiemen makkelijk toe kunnen slaan. Wanneer dieren hoesten, denk dan aan een mogelijke infectie met longworm, al wordt dit niet heel vaak gezien.

Behandeling

Behandeling dient plaats te vinden op basis van gedegen onderzoek en kan op ieder bedrijf anders zijn. Op bedrijven met een lage infectiedruk is behandelen heel beperkt nodig, bij bedrijven met een hoge infectiedruk is een behandeling frequenter nodig. Per koppel is de infectiedruk anders. Deze wordt onder andere bepaald door de hoeveelheid dieren per oppervlakte, of er een beweidingsschema is, wat de gezondheidsstatus van de koppel is en wat de gemiddelde leeftijd van een koppel dieren is. Jonge dieren hebben vaak onvoldoende immuniteit opgebouwd waardoor deze dieren eerder behandeld dienen te worden. Ook speelt de bedrijfsgeschiedenis een belangrijke rol bij het opstellen van een behandelschema. Aangezien de infectiedruk gedurende een weideseizoen vaak toeneemt, zien we vaak later in het weideseizoen de grootste problemen met worminfecties. Daarom is het verstandig om na het weideseizoen middels mestonderzoek te inventariseren of er sprake is van een wormbesmetting in de koppel. Is dit het geval dan is het verstandig om de koppel te behandelen zodat deze vrij van wormen de winter in gaat en in het voorjaar dus ook weer “schoon” op een “schone” weide terecht komt.

Er zijn diverse ontwormingsmiddelen verkrijgbaar. Welk middel de juiste is wisselt per seizoen, per wormsoort en per bedrijf. Sommige middelen zijn simpelweg niet effectief tegen een bepaalde wormsoort. Wat voor alle ontwormingsmiddelen geldt is dat we ze verstandig moeten inzetten. Er wordt namelijk steeds meer resistentie aangetoond onder wormsoorten. Onnodig en onjuist gebruik van deze middelen kan leiden tot resistentie, wat er uiteindelijk toe kan leiden dat worminfecties niet meer behandeld kunnen worden. Met alle gevolgen van dien. Behandel dus niet onnodig en wanneer er behandeld wordt, zorg dan dat de juiste dosering wordt toegepast. Onderdoseren is uit den boze!

Onze praktijk kijkt graag met u naar de juiste ontwormingsstrategie voor uw koppel dieren. Hierbij komen zaken als beweidingsstrategie, mestonderzoek en keuze van middelen (in de juiste dosering) aan de orde.

Leverbot

De leverbot is een parasiet die veelvuldig in onze regio voorkomt bij alle herkauwers. De leverbot leeft als volwassen parasiet in de galgangen van de lever van de herkauwer. De volwassen leverbot produceert veel eieren die via de gal met de mest worden uitgescheiden. Vervolgens worden de eitjes opgenomen door de leverbotslak. In deze slak ontwikkelt de leverbotlarve zich tot een infectieuze larve voor de herkauwer. Leverbotziekte kan dan ook alleen daar voorkomen waar deze leverbotslak (tussengastheer) voorkomt, namelijk op natte stukken van de wei.

De leverbotbesmetting kan in een acute en een chronische vorm optreden. Bij acute leverbot kunnen dieren spontaan sterven door de enorme schade die de leverbot aanricht in de lever; het dier verbloedt dan zonder eerdere uiterlijke verschijnselen. Chronische leverbot kenmerkt zich doordat de dieren slecht groeien, vermageren, verminderde weerstand hebben en ook verminderd vruchtbaar zijn. Vaak ziet men dan ook “bleke en/of gele slijmvliezen” bij de dieren. Soms ontstaat er ook een bult onder de kaaktakken, oedeem genoemd. Chronische leverbot kan uiteindelijk ook leiden tot sterfte.

In Nederland wordt er in toenemende mate resistentie aangetroffen tegen triclabendazolen. Dit houdt in dat de leverbot niet meer sterft na behandeling met middelen die deze werkzame stof bevatten. Er is geen ander middel beschikbaar wat goed werkt tegen deze larvale stadia. Resistentie hiertegen is dus een serieus probleem en moet voorkomen worden. Dit doet men door alleen te behandelen wanneer het nodig is en wanneer er behandeld wordt, dit op de juiste wijze te doen. Nog beter is natuurlijk om te voorkomen dat uw dieren een besmetting met leverbot opdoen. Onze landbouwhuisdierenartsen begeleiden u graag hierin.

Coccidiose

Coccidiën zijn kleine parasieten die de darm aantasten. Gevolgen hiervan zijn dat dieren diarree krijgen waarbij er vaak “nageperst” wordt op de ontlasting. De dieren groeien hierdoor vaak slecht en worden mager. Lammeren zijn hier met name gevoelig voor. Oudere dieren hebben vaak al immuniteit opgedaan tegen deze parasieten waardoor deze geen verschijnselen vertonen en een behandeling dus niet altijd nodig is. Middels mestonderzoek kunnen wij aantonen of uw dieren last hebben van coccidiose. Als dat het geval is dient er behandeling plaats te vinden met het juiste middel. Let op; coccidiën zijn geen wormen: behandeling met ontwormingsmiddelen heeft in zo’n geval dus geen zin!

Mijten en luizen

Mijten en luizen geven altijd jeuk bij kleine herkauwers. U ziet uw dieren dan vaak likken, krabben en stampen met de poten of heftig schuren tegen alle voorwerpen die voorhanden zijn. De dieren krijgen vrijwel altijd een doffe vacht met kale plekken en in het geval van een mijtinfectie zelfs kale plekken met een dikke “olifant-achtige” huid. Deze infecties kunnen bijzonder hardnekkig zijn en zonder een gedegen aanpak lang aanwezig blijven in de koppel. Voor de juiste behandelstrategie bent u bij ons aan het juiste adres.

Overige dierziektes

Clostridium-infecties

Clostridium bacteriën komen wijd verspreid in de omgeving voor. Deze bacteriën kunnen verschillende ziektes veroorzaken. De meest bekende voorbeelden hiervan zijn “het bloed”, tetanus en botulisme. De bacteriën slaan met name toe wanneer de omstandigheden hiervoor gunstig zijn. Voerveranderingen, verwondingen, parasitaire infecties en andere ziektes maken het voor de clostridiumbacterie makkelijk om ziekte te veroorzaken. Wanneer een dier ziek is geworden van deze bacterie is de kans op genezing gering. Sterker nog, in veel gevallen zal het dier binnen een aantal uren na infectie sterven. Mede hierom adviseren wij om alle dieren te laten vaccineren tegen “het bloed” en tetanus. Wanneer men de drachtige ooien/geiten voor het aflammeren laat vaccineren krijgen de nakomelingen via de biest antistoffen mee waardoor zij de eerste (gevoelige) periode van het leven goed beschermd zijn (zie ook zomerlongontsteking).  Tegen botulisme is helaas geen vaccin beschikbaar.

Zomerlongontsteking

In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, komt deze ziekte niet alleen in de zomer voor. De ziekte wordt het meest gezien bij de lammeren en wordt veroorzaakt door de bacterie Mannheimia hemolytica. De ziekte kan zeer heftig verlopen; soms treedt er sterfte op binnen 24 uur na het ontstaan. Zieke dieren moeten snel behandeld worden om sterfte, permanente longschade en groeivertraging te voorkomen. Tegen deze aandoening kan gevaccineerd worden met hetzelfde vaccin als het vaccin wat gebruikt wordt tegen clostridium infecties (combinatievaccin).

Q-koorts

Deze aandoening wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd Coxiella Burnetti. De afgelopen jaren is deze ziekte veelvuldig in het nieuws geweest omdat de bacterie ook bij mensen tot ziekte kan leiden (zoönose). Schapen en geiten zijn niet duidelijk ziek van een infectie met deze bacterie, het duidelijkste symptoom is dat de dieren aborteren. Besmette dieren scheiden de bacterie in grote mate uit tijdens het aflammeren of verwerpen. Juist op dat moment lopen mensen gevaar. Wanneer mensen de bacterie inademen kan dit leiden tot een symptoomloze infectie, griepachtige verschijnselen maar ook tot longontsteking, leverontsteking en hartklepontsteking. Mede door het grote gevaar voor de mens is het in Nederland verplicht om alle schapen en geiten die in contact komen met mensen jaarlijks te vaccineren. Deze verplichting geldt voor alle voedselproducerende bedrijven en bedrijven/instanties met een publieksfunctie zoals kinderboerderijen, schaapskuddes maar ook bedrijven waar lammetjes-aaidagen worden georganiseerd.

Rotkreupel

Rotkreupel is een besmettelijke tussenklauwhuidaandoening bij schaap en geit die met ondermijning van het klauwhoorn gepaard gaat. Rotkreupel wordt veroorzaakt door een samenspel van de twee bacteriën Dichelobacter Nodosus en Fusobacterium Necrophorum. De ziekte begint met een milde ontsteking van de tussenklauw en leidt vervolgens tot ondermijning van de hoornwand. Dit is enorm pijnlijk voor de dieren waardoor de dieren op hun voorknieën door het land kruipen of kreupel lopen. Wanneer men de dieren in de hand neemt, ruik je een typisch rottingsgeur en voelen de pootjes warm aan. Wanneer de besmetting eenmaal in de koppel aanwezig is, is het enorm moeilijk om er vanaf te komen. Vaccinatie kan hierbij uitkomst bieden! Ook kan vaccinatie helpen om te voorkomen dat deze ziekte de kop opsteekt.

Ecthyma

Deze ziekte staat beter bekend als het “zere bekjes” virus. Wanneer dit virus eenmaal aanwezig is in het koppel dan is er lastig vanaf te komen. De ziekte uit zich doordat dieren blaasjes en korsten krijgen op de huid en slijmvliezen. Dit wordt meestal gezien rondom de bek maar kan ook uiers aantasten. Wanneer er een besmetting in de koppel aanwezig is kan er gevaccineerd worden. Er is geen effectieve therapie anders dan de “ondersteunende therapie” van de geïnfecteerde dieren. Let op; Ecthyma is ook gevaarlijk voor de mens!

Verwerpen

Er zijn bij kleine herkauwers veel dierziektes welke kunnen leiden tot het verwerpen van de dracht. Wanneer een dier verworpen heeft, neem dan contact op met de praktijk. In het geval van een onderliggende ziekte kan het namelijk zo zijn dat er nog meer dieren zullen verwerpen wanneer er geen actie wordt ondernomen. Ook zijn veel van deze ziektes gevaarlijk voor de mens en dus ook voor zwangere vrouwen!

Individueel zieke dieren rondom lammeren

Rondom het aflammeren zien wij veel dieren die last hebben van een uierontsteking, baarmoederontsteking, slepende melkziekte en/of melkziekte. Deze dieren dienen snel op de juiste manier behandeld te worden, de dieren hebben namelijk ook voor hun (ongeboren) lammeren te zorgen.

Overige ziektes

Er zijn nog vele andere ziektes welke hier niet allemaal benoemd zijn. Heeft u hier vragen over, schroom niet en neem contact op met de praktijk. Wij geven graag tekst en uitleg.

Hulp bij aflammeren

Het komt geregeld voor dat het aflammeren niet vanzelf gaat. Wanneer u vervolgens zelf de verlossing niet voor elkaar krijgt, of u zich daar niet vertrouwd genoeg mee voelt, staan wij 24 uur per dag 7 dagen in de week voor u klaar. In de meeste gevallen lukt het onze dierenartsen om het lam vlot te verlossen. Mocht dit via de natuurlijke weg niet lukken, zullen wij besluiten tot een keizersnede. Wanneer u uw pogingen tijdig staakt heeft u de grootste kans dat wij het aflammerproces tot een plezierig einde kunnen brengen. Voordat wij weer vertrekken bieden we uiteraard alle nazorg die eventueel nodig is om het moederdier en haar kroost de juiste start te geven.

Medicijnen

Sommige medicijnen kunt u na overleg met een dierenarts zonder problemen bij ons aan de balie verkrijgen. Voor het grootste gedeelte van de medicijnen geldt echter dat een van onze dierenartsen geconsulteerd moet zijn. Met antibiotica en ontwormingsmiddelen moet verstandig worden omgegaan om resistentieontwikkeling te voorkomen. Een consult respectievelijk het uitvoeren van een mestonderzoek is hierbij cruciaal; hieraan zijn uiteraard kosten verbonden. Net als voor rundveehouders is het voor houders van kleine herkauwers mogelijk om een behandelplan op te stellen. Van de meest voorkomende ziektes krijgt u dan een schematisch overzicht waarin vermeld staat welke middelen voor de betreffende aandoening moeten worden ingezet. We spreken dit eenmaal per jaar met u door. Hierbij komen ook de diverse preventieve maatregelen aan bod. Op deze manier bent u bewust van de verschillen tussen de diverse aandoeningen en weet u dat de behandeling op maat is. Interesse? Neem dan contact op met de praktijk.